Vitamin E rất quan trọng trong chống lão hóa, làm đẹp da, tăng cường hệ miễn dịch và hệ thần kinh. Vậy dấu hiệu nào cho thấy cơ thể thiếu vitamin E, cách bổ sung nào là tốt nhất?
1. Các lợi ích của vitamin E đối với sức khỏe
Mỗi ngày khi chúng ta vận động, các tế bào hoạt động và tạo ra các stress (tương tự như cỗ máy xe chạy tạo ra ma sát nóng mau làm mòn máy). Cơ thể chúng ta cũng có các chất chống oxy hóa, chống bào mòn hư hao.
Vitamin E là chất oxy hóa mạnh. Các nghiên cứu chỉ ra dùng vitamin E liều cao trong thời gian ngắn có thể giảm các stress oxy hóa và giảm các dấu hiệu về viêm sưng. Khi chúng ta thực hiện chế độ ăn uống kháng viêm, thì trong đó có nhiều vitamin E và các chỉ số viêm sưng cũng giảm.
Giảm rủi ro bệnh tim mạch:
Các nghiên cứu chỉ ra khi dùng vitamin E kết hợp với dầu cá có thể giảm LDL và giảm triglyceride. Khi 2 chất này tăng là rủi ro hàng đầu của bệnh tim mạch và đột quỵ.
Mặc dù omega có trong dầu cá được chứng minh khi dùng đơn độc cũng có thể giảm rủi ro các bệnh tim mạch, nhưng khi kết hợp với vitamin E có thể hỗ trợ dầu cá hiệu quả hơn.
Có thể giảm mỡ trong bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu:
Một nghiên cứu năm 2021 chỉ ra, vitamin E có thể giảm men gan ALT và AST (các chỉ số men gan ALT, AST tăng cao là dấu hiệu của gan bị viêm), giảm mỡ trong máu và cải thiện sức khỏe của gan khi nhiễm mỡ không do rượu.
Giảm đau bụng khi có kinh:
Nghiên cứu năm 2018 cho thấy uống vitamin E 200 IU mỗi ngày trong 8 tuần có thể giảm đau bụng kinh so với không uống thuốc. Nếu kết hợp với omega-3 thì tác dụng giảm đau rõ rệt hơn. Do đó với trường hợp đau bụng do kinh nguyệt, có thể kết hợp uống ngắn hạn vitamin E và omega – 3 là một lựa chọn tốt thay cho các loại thuốc giảm đau khác.
Cải thiện sức khỏe làn da:
Là chất chống oxy hóa và chống lão hóa, vitamin E được dùng nhiều trong mỹ phẩm qua dạng kem bôi hoặc thuốc uống. Tuy nhiên, các bằng chứng của vitamin E trong thẩm mỹ vẫn còn thiếu.
Cải thiện chức năng não:
Mặc dù trong các nghiên cứu đến nay, các bằng chứng về vitamin E có vai trò trong cải thiện chức năng não và cải thiện trí nhớ không có nhiều và đầy đủ, tuy nhiên, thực tế lâm sàng cho thấy, khi thiếu vitamin E có thể dẫn đến gia tăng các tổn thương mạch máu li ti trong não. Vì vậy một số bác sĩ cho rằng vitamin E có thể cải thiện chức năng não.
2. Các triệu chứng thiếu vitamin E
Nếu hằng ngày có chế độ ăn cân bằng và đầy đủ các thực phẩm giàu vitamin E và bổ sung chất béo, thì cơ thể hiếm khi bị thiếu vitamin E.
Tuy nhiên, với một số trường hợp đặc biệt như bệnh nhân mắc bệnh không hấp thụ được chất béo, mắc bệnh viêm đường ruột mạn tính thì có nguy cơ cao thiếu vitamin E. Một số hiếm bệnh nhân bị thiếu vitamin E do di truyền.
Các triệu chứng khi thiếu vitamin E thường không rõ ràng và có thể do thiếu các vitamin khác kết hợp. Nhưng các triệu chứng hay gặp có thể gợi ý do thiếu vitamin E mà chúng ta cần chú ý:
– Yếu cơ bắp tay chân: Do vitamin E rất quan trọng khi hệ thần kinh, giúp các dây thần kinh giảm stress oxy hóa và tổn thương, nên khi thiếu vitamin E, dây thần kinh cơ bắp bị tổn thương, khiến các cơ bắp bị yếu đi.
– Đi đứng không cân bằng: Do hệ thần kinh, đặc biệt là tế bào thần kinh Purkinje bị tổn thương khiến các đường truyền tín hiệu và tương tác giữa các tế bào thần kinh giảm đi.
– Tê tay chân: Do dây thần kinh bị viêm sưng. Lưu ý dây thần kinh bị ép do gai cột sống cũng có thể có triệu chứng tương tự.
– Mắt yếu: Do thiếu vitamin E gây tổn thương thần kinh vùng mắt.
– Các bệnh miễn dịch, dễ bị nhiễm trùng hay tái nhiễm do hệ miễn dịch yếu
3. Bổ sung vitamin E thế nào cho an toàn?
Bổ sung vitamin E từ thực phẩm tươi sống là tốt nhất và hầu như không có rủi ro ngộ độc do quá liều vì cơ thể tự hấp thụ và sàng lọc ra ngoài nếu đã có đủ vitamin E.
Vitamin E có nhiều trong thức ăn như dầu thực vật, dầu đậu phộng và dầu olive. Các hạt có nhiều chất béo như hạt hạnh nhân, ngũ cốc và sữa đều có nhiều vitamin E. Các loại rau như rau chân vịt, ớt chuông và bơ có chứa nhiều vitamin E.
Do chúng ta có thể bổ sung vitamin E đầy đủ từ thức ăn hàng ngày nên hầu hết không cần phải uống thuốc vitamin E hay dùng thực phẩm chức năng có vitamin E.
Chỉ bổ sung khi chế độ ăn uống không cung cấp đủ. Để biết có thiếu hay không nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra nồng độ vitamin E. Nồng độ bình thường là 5.5-17mg/L. Khi nồng độ dưới 4 mg/L thì được xem là thiếu vitamin E. Chỉ dùng vitamin E khi các chỉ số thấp và dưới sự hướng dẫn của bác sĩ
Liều dùng vitamin E mỗi ngày ở người lớn là 15mg. Phụ nữ cho con bú có thể cần nhiều hơn vitamin E, khoảng 19mg mỗi ngày. Với trẻ em thì liều vitamin E cần thiết có thể thấp hơn 15mg ngày. Không bổ sung thừa vì quá liều vitamin E có thể dẫn đến ngộ độc. Các ngộ độc vitamin E khá nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn đến tử vong:
– Dùng nhiều vitamin E có thể dẫn đến chảy máu, đau nhức cơ bắp, tiêu chảy.
– Vitamin E có tương tác với thuốc kháng đông máu, làm tăng rủi ro chảy máu trong não, có thể dẫn đến đột quỵ do xuất huyết não.
– Vitamin E không ngăn ngừa hay chữa trị ung thư. Thậm chí, dùng vitamin E quá liều có thể làm tăng rủi ro ung thư tuyến tiền liệt.
